Austriackie Forum Kultury w Warszawie objęło patronatem honorowym prezentację filmu „Miasto bez Żydów”, któremu będzie towarzyszyć muzyka na żywo w wykonaniu tria Andruszczenko/Wachowiak/Owczynnikow oraz debata dotycząca współczesnego antysemityzmu w Polsce. Pokaz oraz dyskusję organizuje Stowarzyszenie „Pracownia Etnograficzna”

17.07.2014, godz. 19.00,
Kino PRAHA, ul. Jagiellońska 26
Wstęp: bilety w kasach kina (8 PLN)

Film „Miasto bez Żydów” ("Die Stadt ohne Juden") w reżyserii Hansa Karla Breslauer'a z 1924 roku, kręcony w nurcie ekspresjonizmu austriackiego, powstał na kanwie książki, o tym samym tytule z 1922 roku napisanej przez Hugo Bettauera, dziennikarza, zamordowanego przez austriackich nacjonalistów w 1925 roku.

Bettauer opisywał wymyśloną przez siebie sytuację wypędzenia z Austrii wszystkich Żydów. Czysty rasowo Wiedeń okazał się jednak miastem martwym, pozbawionym życia kulturalnego, z gospodarką w kryzysie. Książka zdobyła ogromną popularność. Sam autor został w 1925 roku zastrzelony przez młodego nazistę, Ottona Rothstocka, chcącego ocalić kulturę niemiecką przed „degeneracją”. Rothstocka okrzyknięto bohaterem i choć uznano go za winnego zabójstwa, wkrótce uwolniono.

W 1924 roku książka została przetłumaczona na język polski przez polskiego Ormianina Ignacego Nikorowicza i wydana przez wydawnictwo Renesance. W tym samym roku austriacki reżyser Hans Karl Bresrauer stworzył film. Jego premiera odbyła się 25 lipca 1924 w Wiedniu. Film cieszył się dużą popularnością, był pokazywany m.in. w Berlinie (premiera w 1926 roku) i w Nowym Jorku (premiera w 1928). Częściowo odbiegał od treści książki, przez co stracił nawiązania do świata rzeczywistego (akcja książki rozgrywa się w Wiedniu, a filmu w fikcyjnym mieście). Większość odstępstw od oryginału była efektem próby zmniejszenie politycznego charakteru filmu (chciano uniknąć problemów z cenzurą), mimo to niektórym pokazom towarzyszyły zamieszki inicjowane przez narodowych socjalistów.

Ostatni pokaz odbył się w 1933 roku w Amsterdam Theater Carré jako protest przeciwko dojściu do władzy NSDAP. Od 1933 roku w Niemczech film był zakazany. W 1991 roku w Nederlands Filmmuseum została znaleziona kopia. Bundesarchiv z Koblencji we współpracy z Filmarchiv Austria przeprowadziły jej renowację i w 2008 roku udostępniły film widzom.

Warszawskiemu pokazowi będzie towarzyszyła muzyka improwizowana przez trio złożone z Oliwiera Andruszczenko, Mateusza Wachowiaka i Łukasza Owczynnikowa.

Wydarzenie zakończy dyskusja dotycząca współczesnego polskiego antysemityzmu.
W debacie wezmą udział badacze i badaczki antysemityzmu oraz animatorzy działań edukacyjnych. Spotkanie poprowadzi Jarosław Ziółkowski (Magazyn Kontakt).

Honorowy patronat nad wydarzeniem objęło także Czeskie Centrum.

Patronat medialny nad wydarzeniem objęły Miesięcznik Znak oraz Magazyn „Kontakt”.
Projekt „Praga – współdzielona czy podzielona” został sfinansowany przez Unię Europejską w ramach programu „Europa dla obywateli”. Projekt jest realizowany przez Multikulturni Centrum Praha (CZ). Partnerami projektu są: Stowarzyszenie „Pracownia Etnograficzna” im. Witolda Dynowskiego (PL),

Malach Centre for Visual History (CZ), Nadácia Milana Šimečku (SK), The Danube Memorial Ein Verein zur Errichtung eines Denkmals (AU) oraz Adalbert Stifter Verein e.V. (DE).