Rozmowa:
Clemens J. Setz
„Pociecha rzeczy okrągłych” 
Udział: Agnieszka Kowaluk i Adam Lipszyc
Clemens J. Setz „Pociecha rzeczy okrągłych”
przekład: Agnieszka Kowaluk
posłowie: Adam Lipszyc
opieka redakcyjna: Dariusz Sośnicki
wyd. Filtry 2024
Foto: ©Max Zerrahn

Pisarz, któremu odwołano lot, wraca do domu, by się przekonać, że pod jego nieobecność żona przeobraziła mieszkanie w lazaret.
Woźny, który zakochuje się w niewidomej kobiecie, z konsternacją odkrywa sprośne napisy na ścianach jej lokum.
Neurotyczny malarz cierpi na fobię męskich i damskich pach, bo nocą widzi, jak wychodzą z nich stworzenia o głowach wielkości kciuka…
To tylko kilka przykładów tego, z czym zmagają się postaci w opowiadaniach Clemensa J. Setza.

Fantazja Setza nie zna granic, a najbardziej interesuje go to, co chore, podatne na zranienie i odbiegające od normy. Ludzkie dziwactwa, nerwice i obsesje to stałe motywy jego opowiadań. Jednak szaleństwo bohaterów Setza jest zaskakująco „racjonalne”: w istocie chroni ich przed bólem egzystencji i chaosem świata. Pozorny jest również surrealizm tych opowiadań: wprowadzając elementy fantastyczne, autor podkreśla alienację swoich postaci, ich poczucie nierealności istnienia. Bohaterowie Setza są od świata odklejeni, nie potrafią się z nim zestroić. Ale czy będąc przy zdrowych zmysłach, można żyć w harmonii z rzeczywistością tak okrutną? A może to ci „zestrojeni ze światem”, jak słusznie zauważa w posłowiu do Pociechy rzeczy okrągłych Adam Lipszyc, śpią na jawie?

Proza Clemensa J. Setza niejedno pytanie pozostawia bez odpowiedzi. W czasach dominacji literatury faktu i prozy autobiograficznej, te igrające z realnością i odmawiające prostych diagnoz opowiadania są na wagę złota.

Historie Setza, mimo pocieszenia w tytule, nie przytulają i nie koją. To język, w obliczu niesamowitości i strachu, niesie pociechę. To zdania występujące nagle z szeregu sprawiają, że czytelnik czuje się żywy i wyrwany z poznawczych automatyzmów. Agnieszka Kowaluk, tłumaczka


Clemens J. Setz - urodził się w roku 1982 w Grazu, mieszka w Wiedniu. Wyróżniono go wieloma nagrodami, w tym prestiżową nagrodą imienia Georga Büchnera, którą zdobyli w przeszłości m.in. Max Frisch, Ingeborg Bachmann, Thomas Bernhard czy Elfriede Jelinek. Ta ostatnia uważa Setza za najwybitniejszego żyjącego pisarza Austrii.
Jest twórcą wszechstronnym, ma na swoim koncie sześć powieści, trzy tomy opowiadań, ale także sztuki teatralne, eseje i wiersze. Zasłynął powieściami Die Frequenzen (2009) oraz Indigo (2012), choć wielu krytyków twierdzi, że jego talent najpełniej objawia się w opowiadaniach.
Pasjonujący się nowymi technologiami i sztucznymi językami, Setz szuka inspiracji m.in. w romantycznej tradycji grozy i groteski oraz klasyce science-fiction z Philipem K. Dickiem na czele. Krytyka zestawia jego utwory z dziełami Franza Kafki, Roberta Walsera, Petera Handkego, Edgara Allana Poe, Davida Fostera Wallace’a czy Stephena Kinga.
Pociecha rzeczy okrągłych to pierwsza książka Setza wydana po polsku.


07.08.2024 (śr.), 16:00
Festiwal Stolica Języka Polskiego, Scena główna
ul. Zamojska 70
Szczebrzeszyn
Po polsku
Wstęp wolny