Zapiski z Niczyjkraju: Celan – Bachmann – Lipski 
Rozmowa z udziałem Moniki Gromali, Piota Sadzika i Antoniego Zająca
Prowadzenie: Adam Lipszyc
W cyklu „Austria/Polska. Laboratorium krytyczne”
Partner: „Literatura na Świecie” 
Pomysł i organizacja: Austriackie Forum Kultury w Warszawie

Paul Celan i Leo Lipski to pisarze-wygnańcy, którzy zmagali się z traumą II wojny światowej, samotnością i poczuciem alienacji. Ich twórczość jest zapisem zmagań z niespokojną arytmią codzienności. To świadectwa składane za pomocą języka, który kruszy się i rozpada. Ich stawką jest adekwatne upamiętnienie najbliższych i zachowanie śladu po bezpowrotnie utraconym świecie. Literacka praktyka ratownicza przypomina wyławianie topielców z wody i rozgrzebywanie piasków, a motywy te powracają u obu pisarzy. Ich utwory powstawały w obliczu fizycznych i psychicznych kryzysów, wzmacnianych przez nieprzychylność lub obojętność środowiska. Są precyzyjnymi, bolesnymi raportami z głębi wygnania, w których czasem pojawia się nadzieja na przełom. 

O „maksimum wygnania” pisała Ingeborg Bachmann w niedokończonej recenzji powieści Lipskiego Piotruś. Być może podskórnie utożsamiała się z jego doświadczeniami i lękami. Zagubienie, niepewność i brak zakorzenienia pojawiają się w jej tekstach wielokrotnie – choćby w wierszu Czechy leżą nad morzem, opowiadaniach z Roku trzydziestego albo powieści Malina, w której możemy doszukać się nawiązań do tekstów Lipskiego i Celana, jej wieloletniego kochanka. 

Celan, Bachmann i Lipski bez powodzenia próbowali odnaleźć swoje miejsce w świecie, języku i bliskości z drugim człowiekiem. Żyli i pisali, wedle celnego sformułowania Bachmann z tekstu o Piotrusiu, jako mieszkańcy Niczyjkraju (niem. Niemandsland) – obczyzny, w której panuje ciągłe niedopasowanie.


02.06.2023 (pt.),18:00
Austriackie Forum Kultury
ul. Próżna 7/9, Warszawa
Wstęp wolny, bez rejestracji
Po polsku