Cykl „Austria. Laboratorium krytyczne”: 
Clemens J. Setz, Teresa Präauer i Laura Freudenthaler w Magazynie „Wizje”


Clemens J. Setz
W 2007 roku Clemens J. Setz zadebiutował powieścią „Söhne und Planeten”, rok później ukazał się jego pierwszy przekład („Entering Hades: The Double Life of a Serial Killer” amerykańskiego pisarza Johna Leake’a). Od tego czasu napisał pięć powieści, kilkanaście opowiadań i sztuk teatralnych, scenariusz filmowy, a także tom wierszy. Przetłumaczył też książki Edwarda Goreya i Scotta McClanahana, pisarzy znanych z upodobania do nonsensu. Jest również autorem komiksu „Unique, das traurige Einhorn”, narysowanego przez Karoline Kuttner, który ukaże się na wiosnę. Setz lubi zabawy gatunkowe i narracyjne, nawiązuje do światów znanych z gier komputerowych, a internetowe znaleziska typu strange & weird łączy z zainteresowaniem „tajemnicą międzyludzkich interakcji, bliskości i dystansu”. Wydaje się, że motorem jego literatury jest ciekawość, która pozwala odkryć nowe zjawiska (również w świecie wirtualnym) - w prozie Setza nic nie jest oczywiste i nic nie chce być traktowane serio. Jednocześnie każdy element rzeczywistości zasługuje na uwagę. https://magazynwizje.pl/setz-opowiadanie/
Clemens J. Setz (ur. 1982) – pisarz i tłumacz austriacki. Autor powieści, opowiadań, dramatów i wierszy. Za tom opowiadań „Die Liebe zur Zeit des Mahlstädter Kindes” otrzymał w 2011 roku nagrodę Lipskich Targów Książki, a powieść „Die Stunde zwischen Frau und Gitarre” została wyróżniona nagrodą Wilhelma Raabe w 2015 roku. W 2021 roku nagrodzono Setza najważniejszą niemiecką nagrodą literacką im. Georga Büchnera a w 2023 Austriacką Nagrodą Książkową. Tłumaczył Edwarda Goreya, Johna Leake’a i Scotta McClanahana.

Teresa Präauer 
Powieść „Oh Schimmi” (2016) okazała się przełomem w karierze pisarskiej Teresy Präauer: przyniosła jej nominacje do nagród i poszerzyła krąg czytelników. Już wcześniejsze publikacje spotkały się z uznaniem krytyki, która chwaliła lekkość i finezję prozy Präauer, odnotowując upodobanie autorki do łączenia gatunków, motywów i form. To właśnie dokładność w naśladowaniu żargonów – podobnie jak w analizie zachowań, póz i dyskursów – jest specjalnością Präauer. Nie sposób doszukać się u niej jednolitych i stałych tożsamości, określonych charakterologicznie postaci, a jeśli już się pojawią, to tylko po to, by pisarka mogła wydobyć z nich esencję: sposób mówienia, slang, żargon. https://magazynwizje.pl/praauer-mikulska-frindo/ 
Teresa Präauer (ur. 1979) – austriacka pisarka i artystka wizualna. Zadebiutowała książką „Taubenbriefe von Stummen an anderer Vögel Küken” (2009). Za powieść „Für den Herrscher aus Übersee” (2012) otrzymała nagrodę aspekte-Literaturpreis telewizji ZDF, a kolejna proza, „Johnny and Jean” (2014), przyniosła jej nominację do nagrody Targów Książki w Lipsku.  Jej najnowsza książka to „Kochen im falschen Jahrhundert“ (2023).


W prozie Laury Freudenthaler najwięcej wynika z przemilczeń, niedomówień i przesłyszeń; Wyciszanie narracji uwypukla wielość znaczeń i niuansów, które niesie ze sobą milczenie postaci, a stosowane przez Freudenthaler zabiegi kompozycyjne wskazują na strefę ukrytych, „uśpionych” znaczeń. Zamilknięcie jest z jednej strony skutkiem niemożności spełnienia oczekiwań, które ciążą na postaciach w nowym dla nich świecie, reakcją na bezradność i odruchem obronnym. Cisza otaczająca kobiety pozwala wsłuchać się uważnie w ich sposób doświadczania, rozumienia siebie i innych. Ponadto wrażenie wyciszenia świata przedstawionego spotęgowane jest faktem, że wymiana zdań nigdy nie pojawia się w formie dialogu, jest zapośredniczona przez narratora, skupionego na postrzeganiu i doświadczaniu postaci. W najnowszej powieści „Arson” (2023) Freudenthaler zaprzęga poetykę wyciszania, by opowiedzieć o skutkach długoletniego przemilczania wpływu człowieka na klimat. Skrytość mowy u Freudenthaler nie tylko słychać – także widać. Jej powieści składają się z krótkich bloków tekstowych, trochę tak, jakby biel miała wypełniać przestrzeń książki w równej mierze co tekst. https://magazynwizje.pl/sowinska-freudenthaler/. 
Laura Freudenthaler (ur. 1984) – pisarka austriacka. Debiutowała tomem opowiadań „Der Schädel von Madeleine” („Czaszka Madeleine”, 2014). W 2017 roku ukazała się jej pierwsza powieść „Die Königin schweigt” („Królowa milczy”). Fragmenty jej „Opowieści o duchach” („Geistergeschichte”, 2019), wyróżnionej Nagrodą Literacką Unii Europejskiej, ukazały się w przekładzie Elizy Borg na łamach „Literatury na Świecie” (nr 5–6/2020) i „Wizji” (nr 2/2021), a całość – nakładem Wydawnictwa „Od Do” (2021). W 2023 ukazała się jej powieść „Arson“. Za opowiadanie „Najgorętsze lato” Freudenthaler otrzymała w 2020 roku Nagrodę telewizji 3sat. Mieszka w Wiedniu.