Czytanie performatywne
Cornelia Rainer „Joanna“
Przekład: Piotr Szalsza
Wprowadzenie: dr hab. Krzysztof Tkaczyk (Uniwersytet Warszawski)
Reżyseria: Zofia Gustowska
Organizator: Austriackie Forum Kultury w Warszawie, Agencja Dramatu i Teatru ADiT, Teatr Ateneum
https://www.corneliarainer.com/biografie

Joanna z Orleanu i Joanna dzisiaj? Co ma wspólnego dziewczyna należąca do generacji „2.0” z odważną wojowniczką z okresu średniowiecza? Kilka stuleci minęło, a jednak jest wiele punktów stycznych: Joanna z Orleanu i Joanna, nastolatka z naszych czasów. W tejże Joannie mieści się wiele osób: „Zofia, Krystyna, Ludwika, Anna”. Wszystkie cztery są Joanną. Ale mogłyby nosić inne imiona. Łączy je wspólna bojaźń i zwątpienie. Poprzez postaci czterech dziewcząt słyszy Joanna głosy, które odbierają jej pewność. Kim więc jest? Ma wiele możliwości wolności. Ale która z dróg mogłaby być słuszna? Joanna – nastolatka pragnie stać się częścią wspólnoty, ale jednocześnie poszukuje sensu własnego życia. Pragnie zostać rzeczniczką klasy szkolnej. Przygotowała nawet 97-punktową listę postulatów. Przyjaciel ją opuścił. To boli, ale za to dysponuje teraz czasem. Świat stoi przed nią otworem. A mimo to czuje się przeciążona i zdezorientowana. Presja z zewnątrz jest potężna. Jej dzień powszedni zdominowany jest wymaganiami stawianymi przez dom rodzinny i szkołę. Uczy się pilnie, ale czy nabyta wiedza przyda się jej w życiu? Na lekcji dowiaduje się także o owej słynnej Dziewicy Orleańskiej – zwanej Jeanne d, a w domu Jeanette. Urodziła się 5 lub 6 stycznia 1412 roku w Domremy. Ona też słyszała głosy. Ale zupełnie inne od tych, jakie słyszy Joanna współczesna: Jeanne d´Arc została wybrana, aby zakończyć oblężenie Francji przez Anglię i doprowadzić do koronacji króla Francji w Reims. I to też uczyniła. Podążając zdecydowanie za głosem wiary bohaterska Joanna d´Arc poprowadziła Francuzów do zwycięstwa. Niedługo potem jako heretyczkę spalono ją na stosie. Ta Joanna na stałe utkwiła w myślach dzisiejszej Joanny – nastolatki.

Joanna współczesna wpierw musi rozpocząć poszukiwanie czegoś, w co mogłaby uwierzyć. O co w ogóle warto byłoby w dzisiejszych czasach walczyć. W którą stronę i jak kierować własnymi celami? Historyczna Joanna przemierza swoją drogę z mieczem w dłoni. W Wojnie Stuletniej jako pierwsza kobieta stała się symbolem odwagi i niezależności. Joanna XXI wieku musi dopiero taką drogę dla siebie znaleźć. Ona też pragnie dzielnie pójść na czele. Ale czy dzisiaj jest to jeszcze tak łatwe jak w przeszłości?

Joanna – nastolatka gotowa jest wyruszyć. Zanurza się w życiu swojej sławnej imienniczki z przeszłości i próbuje torować sobie drogę w kształtowaniu własnego życia. Wyobrażenie sobie bycia tak odważną jak Joanna z Orleanu pozwala przezwyciężyć własne obawy. Słucha własnych głosów po to, by samej się odnaleźć. Krok po kroku udaje się jej zdjąć i odrzucić gorset wszelkich zależności, by w ten sposób przejąć odpowiedzialność za własne życie.

Sztuka może być przygotowana jako monolog lub przedstawiona w większej obsadzie: 4 aktorki zwielokrotniają postać Joanny. Zmieniają miejsca akcji, przeistaczają się w postaci znane im z własnego otoczenia. W ramach konwencji „teatralnego tempa” poruszają się swobodnie pomiędzy stuleciami. Stawiają niekiedy zabawne, brzmiące irracjonalnie tezy i pytania – oczekując poważnych odpowiedzi. Pomimo podróży w przeszłość pozostaje „Joanna” sztuką współczesną, wypełnioną emocjonalnym balansowaniem przedstawicielek młodego pokolenia w świecie, w którym żyją.

Cornelia Rainer (ur. 1982) – austriacka reżyserka oraz autorka urodzona w Lienz. W latach 2005-2009 była etatową asystentką reżyserską w wiedeńskim Burgtheater, tam też samodzielnie wyreżyserowała swoje pierwsze spektakle. Od roku 2017 należy do jury Austriackiego Ministerstwa Kultury i Sztuki.

Jej film „Gil und Dole” świętował w 2021 światową prapremierę na festiwalu TiFF Bell Lightbox – FemaleEyeFilmFestival w Toronto, do którego została nominowana w kategorii „Best Foreign Short”.


17.10.2022 (pn.), godz. 19.00
Teatr Ateneum
ul.Jaracza 2
Po polsku
Wstęp bezpłatny